Nastroje Polaków od momentu pojawienia się pandemii COVID-19, jak również w trakcie jej trwania kształtowały się bardzo różnorodnie. Niektóre grupy społeczne bardziej, pewne mniej, ale każdy z ankietowanych w badaniu Dentsu w najmniejszym choćby stopniu odczuł wpływ wirusa a w jego konsekwencji również lockdownu na swoje samopoczucie, budżet, plany. Dział analityczny Dentsu Aegis Network Polska postanowił zapytać Polaków (w dwóch falach badania, przeprowadzonego w marcu oraz maju) o to, jak w tym czasie zmieniły się ich tendencje zakupowe.
Nie ulega wątpliwości, że psychicznie mamy się nieco lepiej niż na początku epidemii, gdy wśród deklarowanych przez nas odczuć dominował strach i niepewność. Nastroje społeczne uwarunkowane są jednak przede wszystkim czynnikami zewnętrznymi, a w przypadku kryzysu związanego z rozprzestrzenianiem się COVID-19, w dużej mierze determinują go ograniczone finanse. Dlatego też w najbliższym czasie większe zakupy zapowiada jedynie 9% badanych. Znaczna większość natomiast deklaruje utrzymanie koszyka zakupowego na niezmienionym, ograniczonym obecnie poziomie.
Tym samym przymusowa kwarantanna pozwoliła również na wytyczenie nowych ścieżek zakupowych. Badani częściej zwracają uwagę na najbliższe sąsiedztwo i bardziej skłonni są kupić produkt od lokalnego dostawcy, wspierając tym samym rodzimy biznes. Wybór ten nie zmienia faktu, że cena przy wyborze wciąż gra istotną rolę. Część osób po raz pierwszy zdecydowała się również na zakupy za pośrednictwem internetu. A ponad połowa ankietowanych, której przed epidemią zdarzało się korzystać z tej alternatywy – dziś deklaruje, że robi to jeszcze częściej.
Lokalność polem dla marketingu
Ludzie poradzili sobie z dostępem do potrzebnych produktów i usług - i oczywiście ograniczyli ich zakres. Zmienili też zwyczaje - i wielu z nich po raz pierwszy zdecydowało się na zakupy online. Ale co to oznacza? Napływ "początkujących" to większe zapotrzebowanie na zarówno edukację (w zakresie używania narzędzi, ale też zachowania bezpieczeństwa w sieci) - może to oznaczać szansę dla rozwoju narzędzi sprzedaży D2C, jak również większą obecność w kanałach typu marketplace.W przypadku sklepów mniejszych, nie cieszących się takim zaufaniem - może oznaczać potrzebę lub konieczność wzięcia przez marki współodpowiedzialności za bezpieczeństwo zakupów.Wydaje się to być szansą zarówno dla retailerów, jak i dla marek, na przykład finansowych. Nie tylko pomagać kupić - ale pomagać używać.
Jacek Studziński, Senior Strategy Planner, Isobar Polska (Dentsu)
Polskie produkty od zawsze cieszą się dużym powodzeniem, jednak teraz aspekt „lokalności” przy zakupie może stać się jeszcze bardziej istotny. W majowej odsłonie badania ankietowani przyznali, że w swoich gospodarstwach domowych częstotliwość robienia zakupów nie zmieniła się (takiej odpowiedzi udzieliło 66% ogółu). Natomiast ponad połowa - 56% wspiera lokalny biznes kupując produkty u rodzimych dostawców, a 52% robi to częściej niż w czasach przed pojawieniem się wirusa COVID-19.
Przez te 3 miesiące badani nie oczekiwali ograniczenia działań reklamowych. Możemy jednak przypuszczać, że marki, którym udało się podtrzymać pozytywną komunikację z konsumentem w tym trudnym czasie, zyskały jego zaufanie i będą pierwszymi beneficjentami powoli odradzającego się popytu konsumenckiego. Zrodziły się jednak pewne oczekiwania względem produktów, z którymi mamy styczność na co dzień – głównie żywimy nadzieję co do obniżek cen (56% ogółu badanych) i dbania o zachowanie higieny i sterylności (47% ogółu badanych). Aspekt dotyczący dbania o higieniczne warunki produkcji, dostaw czy sprzedaży produktów jest szczególnie istotny zwłaszcza dla kobiet (52% ogółu badanych kobiet, 43% ogółu badanych mężczyzn).
Zakupy offline wciąż niepokoją
Przystosowanie do nowej sytuacji i częściowe zniesienie ograniczeń to także zakupy codzienne, które zdają się być coraz mniej uciążliwe. Jedynie 12% ogółu badanych deklaruje, że codzienne zakupy w dalszym ciągu stanowią dla nich wyzwanie. Opadły także początkowe negatywne emocje a badani obawiają się zakażenia już „tylko” w 50%, zaś przebywania w większych skupiskach ludzkich w 48%. W dalszym ciągu jednak połowa badanych odczuwa niepokój związany z wychodzeniem do sklepu na codzienne zakupy a strach ten silniej towarzyszy kobietom (52% ogółu badanych kobiet i 44% ogółu). Jedyne 21% ogółu badanych zadeklarowało, że nie odczuwa żadnego dyskomfortu w związku z wychodzeniem z domu w celach zakupowych.
Lokalność górą
Ze względu na przymusową domową izolację staramy się, aby przestrzeń wokół nas wyglądała jak najlepiej i była jak najbardziej komfortowa. Badani zapytani o plany zakupowe przyznali, że chętnie odwiedzą stacjonarny sklep remontowo-budowalny (22% ogółu) czy zaopatrzą się w artykuły ogrodnicze (24% ogółu).
Poluzowanie restrykcji, to także wzrost mobilności i odwiedzanie miejsc, które jeszcze niedawno były omijane. Część osób wróciła z pracy zdalnej do biur, a to wiąże się z powrotem niektórych potrzeb zakupowych - więcej badanych w maju osób planuje odwiedzić stację benzynową (38% ogółu badanych). Wśród kobiet pojawia się również potrzeba odwiedzenia w najbliższym tygodniu drogerii (25% badanych kobiet).
Możemy także zauważyć 7% wzrost potencjału zakupowego na rynku turystycznym. W pomiarze marcowym potencjał zakupowy w tej branży był praktycznie zerowy.
Jeśli online, to szybki i komfortowy
Alternatywą dla osób, które w dalszym ciągu obawiają się zarażenia, jest niewątpliwie internet, który oferuje całe spectrum usług i produktów za jedyne kliknięcie myszką. 57% badanych zadeklarowało, że obecnie częściej niż kiedyś korzysta z zakupów online, a w najbliższym tygodniu zakupów za pośrednictwem internetu zamierza dokonać 36% badanych.
W momencie utrudnień związanych z możliwością przemieszczania się czy też chęcią dobrowolnej izolacji niezmiernie istotnym elementem jest szybka i komfortowa dostawa zamówionych produktów. Te elementy są istotniejsze dla kobiet, bowiem to one częściej korzystają z możliwości zakupu online. Szybkość dostawy jest ważna dla 51% kobiet i 42% mężczyzn, zaś możliwość bezpłatnej dostawy istotna dla 55% kobiet i 39% mężczyzn. Dla 32% ogółu badanych terminy oraz czas dostawy, są jednak barierą nie do przeskoczenia.
Badani nie odczuwają barier technologicznych przed robieniem zakupów przez Internet. Jedynie 2% ogółu przyznało, że jakiś aspekt ogranicza możliwości dokonywania przez nich zakupów za pośrednictwem online, jednak aż 42% mężczyzn i 35% kobiet wskazało, że nie napotyka na żadne trudności w sieci. Zmniejszyła się również trudność wynikająca z dostępności towarów a która generowała awersję do online’u (jeszcze w marcu trudnośc tę odczuwało 24% ankietowanych, w maju zaś 18%)
Nowe plany zakupowe
W sieci dokonujemy zakupów nieco innych niż w rzeczywistości. W wersji online badani najchętniej poszukują produktów z kategorii: odzież i obuwie (57% ogółu badanych), choć zdecydowanie to kobiety wyróżniają się mocniej w tej grupie (70% ogółu badanych kobiet i 45% ogółu badanych mężczyzn). W mniejszym stopniu korzystamy z kultury i rozrywki (21%), kupujemy artykuły ogrodnicze (18%) czy elektornikę (14%). Zakupy spożywcze online robi tylko 14% ankietowanych.
Bezsprzecznie COVID-19 zmienił życie Polaków, jak również plany zakupowe. Pytanie, czy tendencja zrównoważonej konsumpcji rozstanie z nami na dłużej i czy na nowo wypracowane zwyczaje przetrwają czasy postpandemiczne.
